Na udaru osvještenih i sve zahtjevnijih proizvođača već su neko vrijeme hemijska jedinjenja kojima obiluje naša kozmetička torbica, ali i sredstva za higijenu jer djeluju iritirajuće, mogu izazvati poremećaj rada štitne žliježde, ali i rak.
Evo šta trebate da izbjegavate u širokom luku:
- Glifosat
Najčešće korišten herbicid u svijetu, koji se koristi u poljoprivredi s ciljem zaštite sjeme od korova. U martu 2015. Međunarodna agencija Svetske zdravstvene organizacije za istraživanje raka (IARC), glifosat ocijenila kao moguće kancerogen, jer postoji mogućnost njegovog zadržavanja u hrani.
Istraživanja su pokazala da herbicidi koji sadrže glifosat djeluju kao endokrini disruptori jer znatno utiču na lučenje hormona i mogu ugroziti plodnost kod ljudi. Na američkim sudovima podignute su tužbe u kojima je proizvođač herbicida optužen za izazivanje raka. Prvostepena presuda išla je u prilog oboljelima, a proizvođač je uložio žalbu. Ishod se još čeka.
U Evropi je aktivna tvar glifosat odobrena za upotrebu do 15. decembra 2022. godine. Evropska komisija prihvatila da 2022. bude posljednja godina za legalnu upotrebu glifosata. To znači da se sredstva za zaštitu bilja koja sadrže glifosat mogu zakonski koristiti u bilo kojoj državi članici EU.
- Vještačka farba
U prehrambenoj, kozmetičkoj i farmaceutskoj industriji danas se naveliko koriste vještačke farbe, odnosno aditivi. Neke od njih mogu biti štetna za naše zdravlje jer mogu dovesti do alergijskih reakcija, probavnih problema, glavobolja, smetnji vida, umora, anksioznosti i poremećaja živčanog sistema te povećati rizik za oboljevanje od raka, prvenstveno zbog kancerogenih tvari kojima su mogle biti izložene tokom proizvodnje, na primjer benzidinom koji je i sam visoko kancerogen.
Naučnici sa univerziteta u Sauthemponu uradili su niz istraživanja o djelovanju vještačkih boja na ljudski organizam te označili šest nepoželjnih farbi (Sauhamptonska šestica) u koja spadaju tartrazin E102, kinolinsko žuto E104, sunset žuto E110, azorubin E122, košenil crveno A E124 i Allura crvena E129. Na deklaracijama svakog proizvoda treba se napisati koji E broj je korišten. Zato čitajte deklaracije i izbjegnite štetne aditive.
- Teflon
Teflonom ili politetrafluoroetilen (PTFE) je jedan od najizdržljivijih plastičnih materijala te se njime oblaže različito tzv. neprianjajuće posuđe za kuhanje i pečenje jer je izuzetno otporan na visoke temperature, no kada se ošteti, komadići teflona mogu se naći u hrani, a kuhanjem i pečenjem isparava u vazduh te može izazvati reakcije kod osetljivih ljudi. Neka su ga istraživanja ocijenila i kancerogenim zbog perfluorooktanske kiseline (PFOA), koja se koristi u proizvodnji teflona i u teflonskom posuđu se može nalaziti u tragovima. Sve je više proizvođača koji su prije nekoliko godina teflon za posuđe počeli proizvoditi bez PFOA-e.
- Formaldehid
Široko korišten u proizvodnji svega i svačega, između ostalog i lijekova, dezodoransa, šampona i regeneratora, pena za brijanje, gela za kosu… Pomiješan s vodom čini metilen glikol i takav se nalazi u gotovo svim preparatima za kosu.
Pod različitim je imenima – imidazolidinil urea, formalin i formalit, a ima ga i u cigaretama. Može iritirati dišne puteve, potaknuti alergije na koži, vrtoglavicu, glavobolju, a i kancerogen je, ako smo mu izloženi u velikim dozama.
- Fragrance
Procjenjuje se da tri četvrtine žena pati od glavobolja koje uzrokuju parfemi. Osim što mogu biti puni štetnih sastojaka poput formaldehida, metilen klorida, benzaldehida i ftalata, neke osobe mogu imati reakcije i od vještačkih mirisa. A nema ih samo u parfemima, već i u kozmetici, osveživačima prostora, deterdžentima za pranje rublja, omekšivačima…
Mogu poremetiti zdravlje jer utiču na endokrinološki, respiratorni i živčani sistem, a povezuje ih se i s nekim vrstama raka. Prema važećim propisima proizvođač ne mora otkriti sastojke koje se odnose na izraz fragrance, a svjetska organizacija Environmental Working Group objavila je da je u parfemima i ostalim mirisnim proizvodima sintetičkih hemikalija puno više nego prirodnih mirisnih esencija.
- Teški metali
Metale kao što su olovo, živa, arsen i molibden povezuje se s neplodnošću i rakom. Olovo je teški metal koji je i neurotoksičan, odnosno djeluje i na mozak. Ometa sintezu hemoglobina i jelančevina te vrlo štetno djeluje na središnji i periferni živčani sistem. Olovo se iz organizma ne može spontano izlučiti, već se nakuplja u kostima, a znaci trovanja udisanjem para, dimova ili prašina mogu biti umor, glavobolja, zatvor, bolovi u kostima i mišićima. Ima ga svuda, a najviše se koristi u hemijskoj, građevini, vojnoj i automobilskoj industriji.
- Parabeni
Parabena ima mnogo u kozmetičkim proizvodima, lijekovima i u hrani. Koriste se kako bi se proizvodima produžio rok trajanja. U kozmetičkim proizvodima parabena je najviše u dekorativnoj kozmetici, hidratantnim kremama, proizvodima za kosu, brijanje…
Istraživanja su parabene povezala s rakom dojke, no uprkos tome parabeni nisu zabranjeni. Preporuka je ipak koristiti paraben-free proizvode.
- Natrijev lauril-sulfat
Ovaj je sastojak, poznat i kao SLS (Sodium lauryl sulfate ) dobar kao sastojak za čišćenje pa se u velikoj mjeri upotrebljava u šamponima, gelovima za tuširanje, kaladontima i vodama za ispiranje usta, ali može iritirati kožu, oštetiti njen spoljni sloj i podstaknuti nastanak akni.
Nadražuje oči i vlasište. Na deklaraciji proizvoda označeni su, a uputno je češće birati one na kojima piše da ne sadrže sulfate, već prirodne saponine. Iako se manje pjene, manje su agresivni za kožu.
Fenserka.com/Espreso.rs
